Umut Aydın ile 'Meseleler' - #38
“Meseleler”in 38. sayısından selamlar,
Bask’ın incisi, İspanya’nın gözdesi San Sebastian’dan hepinize mutlu haftasonları.
Meseleler ne yazık ki yoğun programım yüzünden yaklaşık bir aydır size ulaşamıyordu, fakat azmedip İspanya saatiyle sabah 03’e doğru bu süre zarfında olan biten başlıca gündem başlıklarını sizlere aktarmak istedim.
Bu haftadan sonra daha düzenli bir rutine gireceğimiz kanaatindeyim.
Uzak kaldığımız süreç boyunca olan bitenlerle ilgili benim not ettiklerim ve görüşlerim aşağıdaki gibidir.
Hepinize iyi haftalar diliyorum.
Umut AYDIN
twitter: umutaydin
instagram: umutaydin
linkedin: /in/umutaydin
Gündem
📉 Geçtiğimiz haftalarda Elon Musk’ın X (Twitter) kullancılarına bir gün içerisinde okuyabilecekleri twitler ile ilgili limit getirmişti. Her ne kadar bunun sebebini başka uygulamaların Twitter’dan veri çekmesini engellemek olarak izah etse de bir diğer sav da Twitter’ın veri hizmetlerini aldığı Google Cloud’a olan faturalarının artık ödenebilirliğin ötesine geçtiği yönünde.
Bu gelişmenin üzerine Twitter kullanıcılarının bir kısmı Bluesky’a akın etmeye yeltense de Bluesky yeni kullanıcı kayıtlarını durdurdu.
Bütün bu toz dumandan faydalanmaya çalışan Meta da Instagram’ın Twitter klonu olan Threads’i tanıttı.
Mart ayında “Meseleler”in 32. sayısında Meta’nın Twitter’a rakip bir platform üzerinde çalıştığını ve yakın süreçte yayına alacağından bahsetmiştim zaten.
Çıktığı ilk hafta 30+ milyon kullanıcıya ulaşan Thread her ne kadar bir gün boyunca Twitter’dan daha fazla trafik elde etse de daha sonra kullanıcıları (ben dahil) çok tatmin etmemiş olacak ki hızlı bir düşüş trendine girdi. Açıldıktan sonra ki sürenin ardından Threads trafiğinin %75’ini kaybetti.
Bu arada Elon Musk çok da umurumuzda olmayan bir biçimde Twitter’ı rebrand ederek platforma X adını verdi.
Meta, rakiplerinin aksine, geleneksel medyayı kendi çıkarları için kullanabilme kabiliyetine daha çok sahip olduğu ve instagram’da eser miktarda ünlü simayı kendine platform bellettiğinden kısa vadede daha az nitelikli kullanıcılar arasında yer edinebilir.
Fakat buradaki kullanıcı geçişi X’den ziyade TikTok’dan olacaktır.
🫰🏻 Rekabet Kurumu Ağustos ayının ilk haftası kendi aralarında “centilmenlik anlaşması” yapmak yoluyla, çalışanlarını transfer etmeme vb. istihdam koşullarında anlaşma yaparak rekabeti ihlal ettikleri yönünde yaptığı soruşturmada toplam 27 şirkete ceza kesti.
Bu şirketlerin kendi aralarında yaptığı anlaşma ile bilhassa maaş ve çalışan transferi konusunda uzlaşarak hareket ettikleri belirlenmiş.
Soruşturma sonucu toplam 151.147.901,82 TL ceza alan 16 şirket; D-Market, Vodafone, Zeplin Yazılım, Arvato Lojistik, Çiçek Sepeti, Sosyo Plus, TAB Gıda, Vivense Teknoloji, Türk Telekom, Binovist Teknoloji, Bilge Adam, Flo Mağazacılık, KoçSistem, LC Waikiki, Veripark.
Uzlaşma yoluna giderek toplam 101.039.554,64 TL cezayı kabullenen 11 şirket; Adeo Bilişim, Dsm Grup, Getir Perakende, Bitaksi Mobil, Beymen, oBilet, Garanti Bilişim, Doğuş Bilgi İşlem, Commencis Teknoloji, Future Teknoloji, Yemeksepeti.
Bu konuda iki noktaya değinmek istiyorum. Öncelikle bu pratik her ne kadar iş ahlakı, çalışan hakları ve rekabete aykırı olsa da dünyanın kalanında eşine rastlanmayan türden hadiseler değil. Bilhassa olayın açığa çıktığı ilk vakitlerde sosyal medyadan “Böyle bir şey ABD’de olsa neler neler olurdu, oradaki şirketler daha ahlaklı” minvalinde deneyim ve gerçeklikten uzak yorumlara maruz kaldım.
Kapitalizm’i kendine ilke edinmiş tüm piyasalarda ABD ve Avrupa dahil benzeri vakalar yaşanıyor ve yaşanmaya da devam edecek.
Bir diğer görüşüm de bu şirketlerin tümünün birbirleri ile birlikte organize olup bu kararları almadıkları yönünde. Listedeki şirketlerin önemli bir kısmı ile senelerce ya iş yapmışlığım yahut dostluğum var. Tümünün ortak paydada bulunup da ortak karar alabilecekleri bir platformun var olma olasılığı bana çok düşük geliyor.
Muhtemelen belli başlı şirketlerin birbiri ile olan etkileşimlerinden yola çıkılarak soruşturmanın kapsamı genişletilmiş.
Benzeri haberleri yakın zamanda farklı endüstriler için de duyacağız sanırım.
💸 Taksicilerin korkulu rüyası ve IQ’su odası sıcaklığının üzerindeki tüm teknoloji endüstrisinin biricik eğlencesi Martı adam sonunda dediğini yaptı ve Martı’yı görkemli biçimde (!) New York Borsa’sında işleme soktu. 8,69 Dolar’dan işlem görmeye başlayan Martı hisseleri işlem görmeye başladığı ilk andan itibaren çakıldı, yazıyı yazdığım bugün ise 0.92 Dolar’dan işlem görüyordu.
30 senedir bilfiil bu endüstrinin içerisindeyim ve hep “Neden biz teknoloji üretemiyoruz” veya “Bizden neden teknoloji şirketi çıkamıyor” sorusu sorulur.
Bu vaka da bu sorunun yanıtı için çok güzel örneklerden.
Türkiye’de kendini teknoloji şirketi olarak nitelendiren kuruluşlar eğer “girişimcilik” kulvarında koşuyorsa nominal değerler, halka arz ve yatırım mevzuları etrafındaki gündemlerle var etmeye, nisbeten kurumsal bir organizasyonsa kelle sayısı üzerinden var etmeye çalışıyor.
Niltelik/Nicelik arasındaki uzun ince yolda asla var olamayan bu kolaycı zihniyetler Türkiye’nin teknoloji endüstrisindeki vasatlığının temellerini oluşturuyor.
🫱🏻🫲🏼 Türk şirketleri ve ABD Borsaları diyince akla gelen bir diğer skandal olan Hepsiburada’nın NASDAQ’da işleme çıkmadan evvel yalan beyan vererek yatırımcıları yanılttığına dair açılan davada yeni gelişmeler var.
SEC en son taraflara “Beni bu işle uğraştırmayın, lakin doğru düzgün bir kanıt da bulamadım o nedenle kendi aranızda anlaşın” diye telkinde bulunduktan sonra Hepsiburada iddia sahiplerine 13.9 milyon dolar ödeyerek uzlaşma yoluna gitti.
🚗 Tesla’nın Türkiye’de satışlara ve hatta dağıtıma başlamasının ardından otomotiv endüstrisinde dengeler değişti.
Mayıs ayından itibaren Model Y’nin teslimatlarına başlayan Tesla, 2 binin üzerindeki teslimatla ülkenin en çok satan elektrikli otomobili oldu.
Tesla’yı sırayla MG, Renault ve TOGG takip etti.
TOGG son vakitlerde üretim ve teslimat problemlerini nisbeten çözmüş görülüyor. Kişisel kanaatim yılın son çeyreğinde TOGG’un elektrikli araç satışlarında liderliği alacağı yönünde.
Haftanın Görseli
