Umut Aydın ile 'Meseleler' - #30
“Meseleler”in 30. sayısından selamlar,
Bütün dünyadaki ekonomi yönetimleri pratik olarak sürekli kalp masajı ve sunni teneffüsü benimsemiş olsalar bile ağır durgunluk ne yazık ki iliklere kadar hissediliyor artık.
2023 ve ötesi yapay zekanın artık pratikte doğrudan işe etki ettiği zamanlar olacak ki, bu da daha az insan ihtiyacı demek. Sizlere her hafta ilettiğim işten çıkarma haberleri de aslında bu platformları oluşturanların kendi verimlilik hedeflerine koşma çabalarından başka bir anlam taşımıyor.
Fakat kısa vadede bu platformların sıradan endüstriler ve işlerde yaygınlaşacağı gerçeği ile artık yüzleşilmesi gerekiyor.
Bütün bunlar olurken bizimki gibi ülkelerin niteliksiz üretimin dibi ile mücadele edebilmek adına para birimini pula çevirme talepleri ve bu taleplerin karşılık bulması ürkütücü.
Sonraki “Meseleler” e kadar, hepinize mutlu ve sağlıklı bir hafta dilerim.
Umut AYDIN
twitter: umutaydin
instagram: umutaydin
linkedin: /in/umutaydin
Gündem
👋 Öncelikle artık rutin haline gelen işten çıkarma haberlerini aradan çıkaralım.
Geçtiğimiz hafta ilk Spotify 600 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Coinbase de 950 kişiyi işten çıkaracağını duyurdu.
Hemen ardından IBM 3.900 kişinin işine son vereceğini açıklarken hisselerinde %2’lik bir düşüş görüldü. Bu da; toplam iş gücünün yaklaşık %1.5’ uğuna denk gelen sayının piyasa tarafından az görüldüğü anlamına geliyor. Yani “Tanrılar daha çok kurban istiyor” diyebiliriz.
Öte yandan aynı gün SAP de toplam iş gücünün %2.5’uğuna denk gelen, 3.000 kişiyi işten çıkaracağını duyurdu.
SAP bu işten çıkarmanın çoğunu CRM işindeki çalışanlardan yapacağını açıkladı.
Geçtiğimiz bültenlerde şirketlerin ayrıca bu işten çıkarmalarla çekirdek işlerine yoğunlaşacaklarından Uber’in otonom araç birimini kapatmasını örnek göstererek söz etmiştim.
Nicedir artık kullanılmaktan yıpranmış slidelar ve ezber konuşmayla “teknoloji anlatıcılığı” yapanların, farklı şeyler yazıp/söylemek için sürekli buradan içerik/görüş aparıp aktarırken bu ince detayı es geçmemelerini öneririm. Gerçekten bir şey biliyorsunuz izlenimini arttırabilirsiniz.
Bu arada geçenlerde Pragmatic Engineering ve The Software Engineer’s Guidebook ‘un yazarı Gergely Orosz ‘un geçmişten bugüne işten çıkarmalarla ilgili verileri paylaştığı bir blog yazısına denk geldim. İlgiliyseniz incelemenizde fayda görüyorum.
⚖️ ABD Adalet Bakanlığı, 8 eyalet ile birlikte Google’a muhtemelen tarihinin en büyük anti-tekel davasını açıyor.
Daha önce AB ve ABD tarafından benzer sebeplerden çokça cezaya çarptırılan Google’ın bu kez online reklam tarafındaki faaliyetleri detaylı olarak ele alınıp dava konusu edilecek.
Tahminim bu dava en az 2001 yılında Microsoft’a açılan meşhur anti tekel davası kadar ilgi çekici bir süreci ve sert sonuçları beraberinde getirecek. Bütün bu olan biteni yakında izleyeceğiz zaten.
Tabii yine ABD’deki küçük esnaf siyasetinin en önemli ismi olan Nancy Pelosi’nin (kendisini 26. sayıda da anmıştım) bu konuya olan doğrudan ilgisine bakacak olursak, bu kez de bu davanın açıklanmasından tam bir ay evvel Google hisselerini sattığını görüyoruz. Bu da bize Google’ı iyi zamanların beklemediği konusundaki somut emarelerden biri.
👓 Apple’ın yılan hikayesine dönen AR/VR cihaz işleri ile ilgili bu hafta birbirinden tamamiyle alakasız iki haber dolaşmaya başladı.
Bunlardan ilki, Apple’ın Google Glass benzeri bir akıllı gözlük projesi üzerinde uzun süredir çalıştığı. Fakat mevcut teknolojilerle istenilen niteliklerde bir ürün çıkamayacağının anlaşılması nedeniyle bu projenin süresiz olarak rafa kaldırıldığı oldu. Apple’ın stratejik olarak gündelik kullanım ve mobilite kabiliyeti yüksek bir cihaz üretme hedefinin olduğunu bildiğimiz için şaşılacak bir durum değil.
Öte taraftan Bloomberg, Apple’ın AR/VR özellikleri olan, 2 saat batarya kapasiteli bir headseti bu ilkbaharda çıkaracağını yazdı.
Bu headset Mac kullanıcıları için ayrı bir ekran olarak da kullanılabilecek. Safari, Mail ve Apple TV uygulamaları da desteklenecek.
Genel şekli aşağı yukarı yukarıdaki görseldeki gibi olması beklenen headsetin fiyatının ise 3.000 dolar seviyesinde olması öngörülüyor.
Başlangıç için bu fiyat ve teknik özellikler çok çekici gelmese bile Apple’ın bu alanda bir ürün gamı oluşturmaya başlaması kendi ekosistemi ve rakipler için önemli bir unsur.
Bu durum bir süredir durulan “Metaverse” hadiselerinin de tekrar hareketlenmesini sağlayacaktır.
Şahsi kanaatim ise henüz gaz ve toz bulutu olan içerik/uygulama tarafında Apple’ın ağırlığı AR’dan yana koyacağı yönünde.
🇧🇷🇦🇷 Brezilya ve Arjantin ortak para birimi üzerinde çalışacaklarını açıkladı.
Temelde iki ülke arasındaki ticareti daha çok canlandırmak ve ilişkileri arttırmayı hedefleyen bu plan gerçekleşirse, Euro’nun ardından yeryüzündeki en büyük ikinci para birimi paktı hayata geçmiş olacak.
Arjantin, Türkiye ile birlikte enflasyonun en yüksek olduğu ülkelerden birisi. Bunun önüne geçebilmek için de sürekli para basıyor ve yakın zamanda bu kısırdöngünün önüne geçebilecek gibi görünmüyor.
Bu girişimin daha çok Arjantin’in lehine olduğu düşünülse de, orta vadede diğer Güney Amerika ülkelerinin de potansiyel olarak dahil olmaları, dünyadaki sosyo/ekonomik değişimlere sebep olacaktır.
🚘 TOGG dijital kokpit, araç içi eğlence sistemi ve bağlantılı araç teknolojileri alanında Qualcomm ile işbirliği yaptığını açıkladı.
Snapdragon Digital Cockpit platformunun kullanılacağı araçlarda computer vision ve yapay zeka uygulamaları ile belirli bir seviyede assisted-otonom sürüş özellikleri de kullanılır mı henüz bilmiyorum.
Zaten araç üreticileri için bu alanda NVIDIA ve Qualcomm dışında makul bir seçenek de bulunmadığı için malumun ilanı oldu diyebiliriz.
Bu sayede Internet’lerde dolaşan “Çip krizini gören TOGG kendi çipini üretti” safsatalarına da son verilir diye umsam da olmayacağını da biliyorum.
🦹🏼♂️ Uzun süredir AI uygulamalarının veri ve öğrenim setlerinin kaynakları ile ilgili problemler yaşanacağından bahsediyorum size.
Bu hafta Internet’in en büyük görsel arşivlerinden olan Getty Images, son zamanların en popüler AI destekli görsel geliştirme aracı olan Stable Diffusion’ın geliştiricisi Stable AI’ı dava ettiğini açıkladı.
İddiaya göre Stable Diffusion, Getty Images’a ait telifli görsellerini kanuna aykırı olarak kendi platformunun eğitimi ve geliştirilmesi için kullanmış.
Öte yandan ChatGPT’nin eğitimi için kullandığı kaynaklardan; Reddit, Common Crawl, WebText, Books1, Books2 ve Wikipedia’nın aslında doğrudan telif problemlerine sahip olmasa da kaynak gösterme zorunluluğuna hasıl olacağı günler yakın gibi.
Haftanın Kitabı
📚 Daniel Susskind Oxford Üniversitesi’nde ekonomi alanında çalışan bir öğretim görevlisi. Daha çok teknoloji, otomasyon ve yapay zeka alanlarında çalışmalar yapan Susskind’i ven 2015 yılında babası Richard Susskind ile çıkardığı “The Future of The Professions” kitabı ile tanımıştım.
2020 yılında çıkardığı Çalışılmayan Bir Dünya (A World Without Book) kitabını ise sağolsunlar TTGV ekibi hediye etmişti.
İçeriğinde yine yapay zeka ve otomasyonla şekillenecek gelecekte eğitimden, üretime, kişisel becerilerden, iktisadi ve ekonomik varsayımlara kadar farklı alanlarda çıkarımları barındırıyor.
İçinde bulunduğumuz zaman dilimi ve bilhassa değişen çalışma/ekonomik koşulları anlamak için iyi bir kılavuz olabilir.
Haftanın Görseli
